ĐỀN THỜ ĐỨC THÁNH TRẦN - LITTLE SAIGON  - WESTMINSTER - CALIFORNIA
TRẦN HƯNG ĐẠO FOUNDATION (ĐỀN THÁNH TRẦN LITTLE SAIGON)
9078 BOLSA AVENUE tức ĐẠI LỘ TRẦN HƯNG ĐẠO - WESTMINSTER - CA 92683
ĐIỆN THOẠI: (657) 296-7889 | EMAIL: denthanhtran2022@gmail.com| WEBSITE: https://denthanhtran.org và tranhungdaofoundation.org
MỞ CỬA HÀNG NGÀY TỪ 10 GIỜ SÁNG ĐẾN 4 GIỜ CHIỀU KỂ CẢ CUỐI TUẦN & NGÀY LỄ - CHÀO CỜ THỨ BẢY MỖI ĐẦU THÁNG LÚC 10AM

‘Chim Việt ngựa Hồ’: Nỗi niềm ly hương khắc khoải tâm can miền nhân thế

07 Tháng Giêng 20229:24 CH(Xem: 3022)


BV CHIMVIET
‘Chim Việt ngựa Hồ’:
Nỗi niềm ly hương khắc khoải tâm can miền nhân thế

Đường Tân | DKN 15/12/2021 


Để diễn tả những tình cảnh, nỗi niềm ly hương mà tấm lòng còn luôn đau đáu nhớ về quê hương, cố quốc… trong thi ca và thành ngữ dân gian truyền thống vẫn thường hay sử dụng điển cố: “Chim Việt ngựa Hồ”. Vậy câu chuyện này bắt nguồn từ đâu và từ khi nào?…


Điển tích kể lại rằng vua Hồ ở phương bắc khi xưa có đem dâng tặng Hán Vũ Đế một con ngựa hay, nhưng từ khi sang đất Trung Nguyên được nuôi ở vườn Thượng Lâm thì ngựa Hồ liền bỏ ăn, điệu bộ vô cùng buồn thảm và mỗi độ đông về, gió Bắc thổi lạnh thì chú ngựa tha phương lại hí lên thê thiết.

Lại có tích truyện kể rằng vua nước Việt ở phía nam Trung Nguyên khi xưa có tặng cho Châu Thành Vương một con chim trĩ trắng, mặc dù đã được triều cống sang phương Bắc, sống trong khu vườn thượng uyển nhưng con chim này chỉ chọn cành nào hướng về phương Nam mà đậu.


Kể từ đó hình ảnh “Chim Việt ngựa Hồ” thường được dân gian quen dùng như một thành ngữ để diễn tả những tình cảnh, nỗi niềm ly hương mà tấm lòng còn luôn đau đáu nhớ về quê hương, cố quốc. Trong Đường thi có câu:


Hồ mã tê Bắc phong

Việt điểu sào Nam chi’

 

Tạm dịch:


‘Ngựa Hồ hí gió Bắc

Chim Việt đậu cành Nam’.

 

Tuy nhiên trước Đường thi, hình ảnh ‘Chim Việt ngựa Hồ’ đã đi vào thơ ca từ rất sớm. Theo cổ thư còn ghi chép lại thì thi tứ: “Chim Việt ngựa Hồ” được xuất hiện sớm nhất trong hai câu thơ trích từ tập ‘Cổ thi thập cửu thủ’ – tức: ‘Mười chín bài thơ cổ’. Đây là tập thơ không ghi tên tác giả (vô danh thị), sau được Chiêu Minh Thái Tử – Tiêu Thống, con trai trưởng của Lương Vũ Đế biên tập lại trong ‘Chiêu Minh văn tuyển’, nguyên văn bài thơ như sau:


“Hành hành trùng hành hành

Dữ quân sinh biệt ly

Tương khứ vạn dư lý

Các tại thiên nhất nhai

Đạo lộ trở thả trường,

Hội diện an khả tri?

Hồ mã y Bắc phong


Việt điểu sào Nam chi

Tương khứ nhật dĩ viễn

Y đới nhật dĩ hoãn

Phù vân tế bạch nhật

Du tử bất cố phản?

Tư quân linh nhân lão

Tuế nguyệt hốt dĩ vãn

Khí quyên vật phục đạo

Nỗ lực gia xan phạn”.

 

Tạm dịch:


“Chàng cứ đi, đi mãi

Thiếp với chàng sinh ly

Xa nhau muôn ngàn dặm

Mỗi người một phương trời

Đường gian truân xa thẳm

Tái ngộ biết khi nao?

Ngựa Hồ trông gió Bắc

Chim Việt đậu cành Nam

Xa nhau ngày càng dài

Áo mặc ngày một rộng

Mây trôi che khuất nắng

Chàng nhớ chăng ngày về?

Tiều tụy vì nhớ chàng

Năm tháng càng trôi nhanh

Tâm tư không nói hết

Chỉ mong chàng yên thân”.

 

Được biết, bài thơ trên ra đời vào khoảng từ năm 140 đến 190 – sau Công Nguyên, tức khoảng cuối đời Thuận Đế đến trước đời Hiến Đế nhà Đông Hán, diễn tả một cách sinh động tâm tư của người thiếu phụ xa chồng trong hoàn cảnh xã hội loạn ly, khiến cho người đọc không khỏi xúc động và xót xa trước tâm tư của người trong cuộc. Bài thơ cũng được Trần Dịch ngợi ca trong ‘Thi phả’ là: “tình chân, cảnh chân, sự chân, ý chân” – Tình thật, cảnh thật, chuyện thật, ý thật.


Sau này, để diễn tả nỗi niềm của biết bao sinh mệnh ly hương và những tấm chân nguyện thiết tha mong mỏi được hồi thăng trở về miền Cố quốc trong thơ của tác giả Đường Phong cũng có đoạn viết:


‘Hoa cỏ ngóng gió Đông

Ngựa Hồ gầm đất Bắc

Chim cành Nam vẫn hát

Nguyện khúc mong ngày về’…

Đường Tân

  • Tài liệu tham khảo: “Điển xưa tích cũ”; và một số nguồn tư liệu khác.

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn